Özellikle yeni Türk Ticaret Yasasında şirketlerin web sitesi sahibi olması hususuna değinildiğinden beri, bir çok web sitesinde sıkça karşılaştığımız "Sizin bir web siteniz yok mu?" , "10 dakikada hızlı web site" , "Artık web sitenizin olması çok kolay" , "100tl ye web sitesi" gibi saçma sapan sloganlarla avlanmaya çalışan kişileri görüyorum. Bir çoğunun sitesine girip baktığınızda herhangi bir şirket bilgisine bile rastlanmaz çünkü çoğu "freelance" çalışan ve "web'den anlayan" gençlerdir.
Gençlerin yeni piyasa dinamiklerine göre "freelance" çalışmaları yanlış, hayır tam aksine çok güzel bir şey. Fakat burda yanlış olan şey reklamlardaki kandırmacaların, yaptıkları iş kadar amatör olmamasında. Bir çoğu hazır temalar kullanılarak ve hiçbir düzeltme değiştirme işlemi yapılmadan yapılacak sitelerdir. Neden mi? Çünkü emek harcanarak yapılacak site 10 dakikada bitmez. Bırakın web sitesini bu kadar sürede yapmayı, web sitesinin altyapısının başlangıcı olan Domain ve Hosting i ayarlamak bile bu süre içerisinde imkansızdır. Ve bir imkansız olan kısım da fiyatların bu seviyelerde olmasıdır.
Kabaca fiyatlardan bahsetmek gerekirse Web site ismi (Domain) ücretleri ortalama 10$ civarında, hosting ise yurtiçi ve yurtdışı kaynaklı olmak üzere ciddi değişkenlikler göstermekle birlikte ortalama 50-150 tl arasında. Bunlar en temelde bir web sitesi için gerekli olan işlemler ve verilmesi gereken ücretlerdir.
Gelelim bizim "freelance" çalışan gençlere, veya bunu şirket bünyesinde yapan kişilere. Bunların belirttiği fiyatlarda bu işler olmaz mı, dediğim gibi en düşük seviyelerde bir hosting ve hiç çaba harcanmadan "sürümden kazanma" gibi saçma bir mantıkla çalışırsa yapılır mı yapılır da, yaptırırsanız nelerle karşılaşabileceğinize ait birkaç örnek vermek istiyorum.
Sıkıntı 1: domain'in alındığı şirkete göre değişkenlik gösteren anlaşmalar olabiliyor. Kurumsal köklü firmalarda fiyatlar sabit veya orantılı zamlarla ilerlerken, bazı şirketlerin politikaları müşteriyi önce kendi bünyesine çekmek ve sonradan para kazanmak oluyor. İlk sene için sizden domain parası 0.99$ alan bu şirket, sizin hiç okumadığınız sözleşme ile, ilk yılın bitiminden itibaren domain uzatma bedeli olarak sizden 20-30$ istiyor. Siz bu faturayla karşılaştığınızda malesef "freelance" arkadaşın size vereceği cevap "domain hizmeti alınan şirketle alakalı bir durum, yapabileceğim birşey yok" olur, bu da en kibar haliyle!
Sıkıntı 2: hosting sağlayıcınız özelliklerini bilmezseniz her ay başınız ağırabilir. Sebebi de aylık trafik miktarı sınırlamasıdır (yurtdışında "monthly bandwidth" olarak geçer). Bunun size ne kadar olduğunu muhtemelen söylemezler, bunun Türkiyede genel itibarıyla bir kaç GB ile sınırlıdır. Web sitenizin içeriğinin genişliği ve aylık veya anlık trafik miktarınız ile alakalı olarak harcayacağınız bu sınırlama web sitenizin hostingi üzerinden kullandığınız mail adresinizin kotasıyla, mail alıp verme yoğunluğunuzla da dolmaktadır. Peki aylık trafik limitini dolarsa ne olur? İki seçenek vardır, birincisi web sitenizin ve mailinizin tafik akışı durur yani siteniz ay sonuna kadar kapalı kalır, ikinci seçenek ise bazı hosting firmalarının uyguladığı yöntem olan limiti aştığınızdan sonraki kullanım miktarı için sizden ekstra ücret talep ederler. Bu sıkıntı ile "freelance" arkadaşa ulaştığınızda da alacağınız cevap pek farklı olmayacaktır.
Bu gibi sıkıntılar yaşamamak için, ya güvendiğiniz bir "freelance" web tasarımcısı ile çalışmanız, ya da kendilerini kurumsal göstermekten öte gerçekten kurumsal olarak senelerdir piyasada varolan ciddi şirketlerle çalışmanızdır.